W Szwajcarii nie istnieje jednolita, ogólnokrajowa płaca minimalna, jak to ma miejsce w wielu innych krajach europejskich. Wynagrodzenia są regulowane na poziomie kantonów oraz poprzez zbiorowe układy pracy (tzw. GAV – Gesamtarbeitsverträge). W praktyce oznacza to, że wysokość minimalnej pensji w Szwajcarii może znacznie różnić się w zależności od regionu oraz branży. Poniżej przedstawiam szczegółowy opis sytuacji dotyczącej minimalnych wynagrodzeń w różnych kantonach i sektorach gospodarki.
1. Kantonalne płace minimalne
Od kilku lat wprowadzane są kantonalne płace minimalne, jednak nie we wszystkich regionach obowiązują takie przepisy. Poniżej przedstawiam szczegółowe dane dotyczące kantonów, w których ustanowiono minimalne stawki godzinowe:
Genewa
- Stawka minimalna: 24 CHF/h
- Wprowadzenie: Genewa wprowadziła najwyższą płacę minimalną w Szwajcarii w 2020 roku po referendum. Dotyczy to wszystkich branż, a także obejmuje pracowników tymczasowych i zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin.
- Zastosowanie: Ta stawka obowiązuje także osoby wykonujące prace sezonowe, jednak niektóre zawody mogą podlegać specjalnym regulacjom branżowym.
Neuchâtel
- Stawka minimalna: 20,08 CHF/h
- Wprowadzenie: Był to pierwszy kanton w Szwajcarii, który wprowadził płacę minimalną w 2017 roku.
- Wyjątki: Branża rolnicza ma niższe stawki, a pracownicy objęci specjalnymi umowami taryfowymi (GAV) mogą mieć inne zasady wynagradzania.
Jura
- Stawka minimalna: 20 CHF/h
- Regulacje: Wprowadzona w 2020 roku. Niektóre sektory, w szczególności te, w których obowiązują układy zbiorowe pracy (np. gastronomia, budownictwo), mogą mieć inne stawki minimalne.
Ticino
- Stawka minimalna: 19-19,50 CHF/h
- Mechanizm dostosowawczy: Stawka minimalna zależy od mediany wynagrodzeń w danej branży i jest regularnie aktualizowana. Wprowadzona w 2021 roku.
- Wyjątki: Firmy objęte układami taryfowymi mogą stosować niższe stawki, jeśli zostało to uzgodnione ze związkami zawodowymi.
Bazylea-Miasto
- Stawka minimalna: 21 CHF/h
- Wprowadzenie: Wprowadzona w 2021 roku, obowiązuje głównie w sektorze usług.
2. Branżowe regulacje dotyczące wynagrodzeń (GAV)
Około połowa pracowników w Szwajcarii jest objęta zbiorowymi układami pracy (GAV), które regulują minimalne wynagrodzenie w danym sektorze. Układy te są negocjowane między pracodawcami a związkami zawodowymi i mogą różnić się w zależności od branży, regionu oraz kwalifikacji pracowników.
Budownictwo
- Stawki minimalne: Około 22-25 CHF/h, w zależności od kantonu i specjalizacji.
- Układy zbiorowe: W tej branży GAV odgrywa kluczową rolę. Wykwalifikowani robotnicy mogą zarabiać więcej, a minimalna pensja wzrasta w zależności od stażu pracy.
Hotelarstwo i gastronomia
- Stawki minimalne: Zwykle od 18 do 20 CHF/h, ale zależą od regionu i typu działalności.
- Warunki: Układy zbiorowe często określają nie tylko minimalne wynagrodzenie, ale także dodatki za pracę w nocy i w weekendy.
- Genewa: Ze względu na wysokie koszty życia minimalna stawka w tej branży jest wyższa niż w innych kantonach.
Rolnictwo
- Niższe stawki: Rolnictwo jest jednym z sektorów, gdzie minimalne wynagrodzenia są niższe niż w innych branżach. Średnia stawka wynosi około 18 CHF/h.
- Regulacje regionalne: Niektóre kantony ustalają odrębne stawki dla pracowników sezonowych.
Opieka zdrowotna
- Zarobki: Minimalne wynagrodzenie w tej branży jest trudne do określenia ze względu na wysoką różnorodność ról i kwalifikacji. Średnia pensja pielęgniarek wynosi od 5400 do 7400 CHF miesięcznie.
3. Dlaczego nie ma ogólnokrajowej płacy minimalnej?
W 2014 roku Szwajcarzy odrzucili w referendum propozycję wprowadzenia jednolitej, ogólnokrajowej płacy minimalnej na poziomie 22 CHF/h. Przeciwnicy argumentowali, że mogłoby to zaszkodzić gospodarce i spowodować wzrost bezrobocia. W Szwajcarii panuje przekonanie, że rynek pracy najlepiej reguluje się sam, a układy zbiorowe zapewniają wystarczającą ochronę dla pracowników.
Podsumowanie
Minimalne wynagrodzenie w Szwajcarii jest złożonym zagadnieniem, które różni się w zależności od kantonu i branży. Kantony takie jak Genewa, Neuchâtel, Jura, Ticino i Bazylea-Miasto wprowadziły swoje własne stawki minimalne, natomiast w innych regionach poziom wynagrodzenia regulują głównie układy zbiorowe. Warto przed podjęciem pracy zapoznać się z lokalnymi przepisami oraz ewentualnymi umowami taryfowymi, aby mieć pełny obraz potencjalnych zarobków
Komentarze