Co się je w Szwajcarii na święta Bożego Narodzenia?

Świąteczne menu w Szwajcarii jest równie różnorodne jak sama kultura tego kraju. W zależności od regionu i rodzinnych tradycji, na stołach królują zarówno dania inspirowane kuchnią sąsiednich krajów, jak i potrawy typowo szwajcarskie. Boże Narodzenie to dla Szwajcarów czas rodzinnych spotkań, a wspólne ucztowanie jest jednym z centralnych punktów świąt. Oto przegląd tradycyjnych dań, które mogą się pojawić na szwajcarskim świątecznym stole:

Szwajcarskie dania główne – ser w roli głównej

1. Fondue
   Szwajcarskie fondue to jedna z najbardziej popularnych świątecznych potraw, zwłaszcza w niemieckojęzycznych kantonach. Przygotowuje się je z mieszanki serów takich jak Gruyère, Emmental czy Vacherin Fribourgeois, roztopionych w białym winie z dodatkiem czosnku i odrobiny kirschu (wiśniówki). Gorąca masa serowa jest podawana w specjalnym naczyniu na podgrzewaczu, a towarzyszą jej kawałki chrupiącego chleba, które zanurza się w serze za pomocą długich widelców.
2. Raclette
   Kolejnym serem, który rządzi w Szwajcarii podczas świąt, jest raclette. Podgrzewa się go na specjalnym grillu lub tradycyjnie nad ogniem, a następnie roztopiony ser zeskrobuje na talerz i podaje z gotowanymi ziemniakami, marynowanymi ogórkami, cebulkami i wędlinami. Raclette jest szczególnie popularne w górskich regionach, gdzie podaje się je po nartach lub podczas rodzinnych spotkań.
3. Zupy i dania mięsne
   Choć sery dominują w świątecznym menu, nie brakuje także bardziej klasycznych dań.
   • W kantonach niemieckojęzycznych często podaje się pieczoną gęś, kaczkę lub indyka, faszerowanego kasztanami i bakaliami.
   • W kantonach francuskojęzycznych popularne są zupy kremowe, np. z dyni lub ziemniaków z dodatkiem trufli, które idealnie wpasowują się w zimowy klimat.
   • Na stołach może również pojawić się pieczony schab, polędwica wołowa lub jagnięcina, często podawane z ziemniakami w różnych formach, od puree po zapiekanki.
4. Filet de Perche
   W kantonach nad Jeziorem Genewskim (np. w Vaud) pojawia się także ryba – filet z okonia, najczęściej smażony na maśle z ziołami i podawany z lekkim sosem cytrynowym. To ukłon w stronę regionalnych produktów i bliskości jezior.

Słodkie przysmaki – królestwo wypieków

Święta w Szwajcarii to raj dla miłośników słodyczy. Każdy region ma swoje charakterystyczne wypieki i desery, które są integralną częścią świątecznej tradycji.

1. Guetzli
   Świąteczne ciasteczka, nazywane w Szwajcarii Guetzli, są pieczone w każdym domu. Mają różnorodne kształty – od gwiazdek po serca – i są zdobione lukrem, posypką lub czekoladą. Do najpopularniejszych należą:
   • Mailänderli – maślane ciasteczka z nutą cytrynową.
   • Zimtsterne – gwiazdki cynamonowe z bezą.
   • Brunsli – czekoladowo-migdałowe ciasteczka z Bazylei.
   • Spitzbuben – kruche ciasteczka przełożone dżemem malinowym.
2. Basler Läckerli
   To charakterystyczne dla Bazylei pierniczki z miodem, cynamonem, skórką pomarańczową i cytrynową, często oblane cukrową glazurą. Są bardziej twarde niż tradycyjne pierniki, ale ich smak rekompensuje wszystko.
3. Christstollen
   W niemieckojęzycznych kantonach na święta przygotowuje się Christstollen – drożdżową struclę wypełnioną bakaliami, orzechami i marcepanem. Często posypuje się ją grubą warstwą cukru pudru, co nadaje jej wygląd ośnieżonego pagórka.
4. Vermicelles
   W regionach francuskojęzycznych deserem często podawanym w święta są Vermicelles. To deser na bazie purée z kasztanów, podawany w formie cienkich „nitek” na bitej śmietanie, czasem z dodatkiem lodów waniliowych lub bez.
5. Buche de Noël
   Z wpływów francuskich pochodzi także Buche de Noël – rolada biszkoptowa w kształcie pnia drzewa, wypełniona kremem (najczęściej czekoladowym lub kawowym) i dekorowana w świąteczne motywy.

Chleb i pieczywo świąteczne

1. Zopf
   Zopf, czyli tradycyjny szwajcarski warkoczowy chleb, jest obecny na wielu stołach przez cały rok, ale w święta nabiera szczególnego znaczenia. W świątecznej wersji dodaje się do niego rodzynki, a czasem także migdały.
2. Brioche de Noël
   W regionach francuskojęzycznych piecze się specjalne świąteczne brioche – delikatne i maślane, często ozdobione cukrem perlistym.

Świąteczne napoje

1. Glühwein
   Grzane wino, znane tutaj jako Glühwein (w regionach niemieckojęzycznych) lub Vin chaud (w kantonach francuskojęzycznych), jest nieodzownym elementem jarmarków i spotkań świątecznych. Przygotowuje się je z czerwonego wina, pomarańczy, cynamonu, goździków i odrobiny miodu.
2. Cider i punch owocowy
   Popularny jest również cydr, zarówno w wersji alkoholowej, jak i bezalkoholowej, podawany na ciepło. Dla dzieci przygotowuje się ciepły poncz na bazie soku jabłkowego i przypraw korzennych.
3. Szwajcarska gorąca czekolada
   Szwajcarska czekolada słynie na całym świecie, więc nic dziwnego, że gorąca czekolada jest ulubionym napojem w czasie świąt. Często serwowana jest z bitą śmietaną i posypką z kakao.
4. Kirsch i Schnapps
   Po obfitej kolacji dorośli chętnie sięgają po kieliszek kirschu (wiśniówki) lub tradycyjnego sznapsu, które pomagają trawić sycące potrawy.

Regionalne specjały

Każdy region Szwajcarii ma swoje unikalne świąteczne tradycje kulinarne:

• W Ticino, regionie włoskojęzycznym, podaje się polentę z mięsem duszonym w winie, a na deser kasztanowe przysmaki.
• W Gryzonii popularne są pieczone jabłka z nadzieniem z orzechów i miodu.
• W regionach alpejskich jada się Capuns, czyli roladki z liści boćwiny nadziewane mieszanką mięsa i warzyw, zapiekane w sosie serowym.

Szwajcarska prostota i ciepło

W przeciwieństwie do niektórych krajów, gdzie na święta przygotowuje się bardzo wyszukane dania, Szwajcarzy cenią prostotę i jakość składników. Na ich stołach znajdziemy lokalne sery, świeże wypieki i przetwory, które przypominają o silnym związku z naturą i tradycją. Święta w Szwajcarii to przede wszystkim czas spędzony z rodziną – przy pysznym jedzeniu, w ciepłej, przytulnej atmosferze.